Monthly Archives

Czerwiec 2019

różne

Logopedyczny dekalog dla rodziców

Bycie rodzicem to ciągłe mierzenie się ze „złotymi radami” od wujków  i ciotek „dobra rada“, o teściach nie wspominając. Nie chce Cię w tym miejscu oszukiwać, ale sam nie będziesz wiedział wszystkiego, i popełnisz błędy, ale  warto wsłuchać się w swoja intuicje i połączyć ją z wiedzą fachową. Poniżej znajdziesz  kilka podstawowych faktów na temat rozwoju mowy dziecka. Wszystko inne to mit.

Leon Kaczmarek  wydzielił cztery okresy kształtowania mowy dziecka wg.: – okres melodii, który jest właściwy niemowlęciu  i przypada na 1 rok życia, 

– okres wyraz  (1-2 rok życia)

– okres zdania, w którym wyłaniają się kategorie gramatyczne(2-3 rok życia) 

-okres swoistej mowy dziecięcej, w którym dziecko  kształtuje, świadomie liczne twory języków(3-7rok życia)                                                           

(Kaczmarek L., Kształtowanie się mowy dziecka. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań 1953, s. 5-6.)

Okres melodii– dziecko przychodząc na świat wita nas krzykiem.  Początkowo tylko płacząc potrafi się z nami komunikować. Głużyć- zaczyna w 3,4 miesiącu  swojego życia. Wydaje różne dźwięki. Pojawiają się  samogłoski:  a,e,y, spółgłoski: [g,m] , dźwięki gardłowe,  tylnojęzykowe, a nawet grupy samogłoskowe[ ai, eie],  oraz spółgłoskowe  [glx,kly, bl]. Dźwięki są niewyraźne i o artykulacji przypadkowej. Głużą również dzieci głuche  od urodzenia. W drugiej połowie 1 roku u dziecka można  zaobserwować  gaworzenie.  Pojawia się zamierzone,  świadome, powtarzanie, czyli jest odruch  warunkowy. Dzieci  naśladują dźwięki, które wydało przypadkowo wskutek  ustawicznego ruchu narządów mowy oraz  dźwięki, których  brzmienie uchwyciło od dorosłych  np. Mlaskanie,  kląskanie, cmokanie, sylaby ma- ma, ba- ba, ta-ta,  onomatopeje : o! Zaczyna rozumieć  wypowiadane przez  otoczenie słowa. (Kaczmarek L. Dz. Cyt. S.9-12)

Okres wyrazu – obejmuje drugi rok życia. W tym czasie do form  wypowiedzeń należy: powtarzanie poszczególnych słów za dorosłymi  samorzutnie lub na skutek zachęty,  odpowiedzi na  zadawane pytania, nazywanie  przedmiotów, czynności, wyrażenie stosunku do  wymienionego przedmiotu, czynności. Charakterystyczna  dla wymowy  osiągających rozwój na poziomie wyrazu  jest realizacja części nagłosowej wyrazów  (pierwszej  sylaby) lub końcówki np. Uproszczone  grupy spółgłoskowe : aia’ jaja, mamu mamuś”. Pojawiają się przedłużone sylaby lub wyrazy ze zmienianą kolejnością głosek, zdrobnienia. Ten sam wyraz zależnie od sytuacji, gestów i  melodii  można w tym czasie najróżnorodniej rozumieć. Występują wszystkie  samogłoski ustne oraz spółgłoski :  [ p, b, m, t, d, n, t, ś, ć]. Na słownik dziecka składa się pod koniec tego okresu  ok. 60 wyrazów.  Zatarta jest różnica między wyrazem, a  zdaniem, pojedynczy wyraz jest z reguły całym wypowiedzeniem. ( Kaczmarek s. 23-32)

Okres zdania – przypada na 2-3 rok życia. Mowa ulega dalszemu  doskonaleniu. Jedno dziecko  ma dalej  trudności, gdyż narządy mowy  nie są jeszcze dostatecznie  sprawne. Posługuje się ono prostymi zdaniami, przeważnie  dwuwyrazowymi z czasem bardziej  rozbudowane.  W okresie zdania najpierw pojawia się  zdanie  oznajmujące, potem rozkazujące, pytające, wreszcie  wykrzyknikowe. Dziecko używa już na wyrażenie  teraźniejszości form czasu teraźniejszego, na wyrażenie przeszłości  form czasu teraźniejszego i przyszłego.  Artykulacja tego okresu wykazuje znaczny postęp  w  porównaniu z poprzednim choć do poprawnego  wymawiania  jeszcze daleko. Dziecko jednak słyszy więcej  ( rozwija się słuch fonematyczny) wie  jak dana głoska  powinna brzmieć.  Wymawia wszystkie samogłoski, oraz spółgłoski: [ p, p’, b, b’, m, m’, v, v’, f,f’, ś, ć, ź, ń, k, k’, g, g’, t, d, n,l]  słownik dziecka  obejmuje  1500 wyrazów.   (Kaczmarek L. DZ. Cyt. S. 35-45)

Okres swoistej mowy dziecięcej – trwa od 3 do 7 roku życia.  Mowa  dzieci w wieku 3 lat jest w zasadzie  swobodna, ukształtowana  i wzbogaca się w miarę  przybywania lat. U Czterolatka pojawiają się w wymowie głoski: s,z, c, dz. Pięciolatka: sz, ż, cz, dż, r/ może jeszcze zamieniać głoski. Czasowniki pojawiają się w formie czasu  teraźniejszego , przeszłego, trybu rozkazującego , trybu  przypuszczającego, bezokolicznika, imiesłowa biernego.  Wymawianie głosek w tym okresie jest na ogół  prawidłowe. Zasób  słownictwa tej fazy rozwoju  to od 3500 do 7000 wyrazów w zależności od środowiska wychowawczego.

Według Ireny Styczek rozwój mowy dziecka przebiega następująco:

(Styczek I.,Logopedia, Warszawa 1980)

Kiedy zauważysz, że któryś z tych etapów rozwoju mowy  jest zaburzony, warto udać się do logopedy, na konsultacje.  Jeżeli logopeda podejmuje terapie logopedyczną z twoim  dzieckiem, warto pamiętać, iż logopeda pracując z  dzieckiem, daje z siebie jak najwięcej, ale ty drogi rodzicu  również masz ogromny wpływ  na rozwój mowy swojego  dziecka. Dlatego postanowiłam stworzyć dekalog, który pomoże  Ci we współpracy z logopedą, by osiągnąć jak najlepsze rezultaty.

LOGOPEDYCZNY DEKALOG DLA RODZICÓW

1. Przed rozpoczęciem ćwiczeń z dzieckiem zadbaj o  wywietrzenie pomieszczenia, a oświetlenie zastosuj  naturalne dla oka.

2. Stwórz przyjazną atmosferę i warunki, gdzie będziesz z dzieckiem ćwiczyć.

3. Mów do dziecka wyraźnie, nie za szybko, nie używaj mowy pieszczotliwej bo to jeszcze bardziej zaszkodzi dziecku.

4. Wielokrotnie powtarzaj nazwy przedmiotów, manipuluj nimi przed dzieckiem, stawiaj pytania dziecku i odpowiadaj na zadawane  pytania przez dziecko.

5. Podawaj dziecku pokarmy wymagające gryzienia i żucia. 

6. Systematycznie ćwicz z dzieckiem, a w czasie choroby dziecka, jego niedyspozycji daj dziecku odpocząć od ćwiczeń.

7. Podążaj za dzieckiem, nie spiesz się.                        

8. Dobieraj ćwiczenia dostosowane do wieku  i jego zainteresowań .

9. Dostrzegaj postępy swojego dziecka chwaląc najmniejsze jego kroki.

10. Zachęcaj, służ pomocą, kiedy dziecko będzie tego potrzebować.

Pamiętaj: Logopeda i Ty możecie  osiągnąć razem więcej,

niż każde z was w pojedynkę.

 Pani od mowy

No Comments